Buren & Bagage: artistiek onderzoek naar grenzen
Het Laagland en het Lectoraat Autonomie en Openbaarheid in de Kunsten (Zuyd Hogeschool) presenteren met plezier de rijke oogst van een artistiek onderzoek naar grenzen. Het project startte vanuit vragen naar de productiviteit en kwaliteit van grenzen: Wat doen we eigenlijk in ons alledaagse leven op en met grenzen? Hoe kunnen dergelijke grenspraktijken waardevol zijn? En welke artistieke, theatrale methodes zijn geschikt om dergelijke grenspraktijken te onderzoeken? In dit tweejarig ITEM project onderzochten wij gezamenlijk onze eigen en andermans lokale grenspraktijken. We gebruikten daarbij kennis en vaardigheden uit de theaterpraktijk als onderzoeksmethoden. Het project heeft geresulteerd in opbrengsten van diverse aard.
- Ten eerste ontwikkelden we een sociale interventie: De Ont-moeting. De Ont-moeting is een gespreksmethodiek die, steunend op theaterbeginselen, start vanuit bewuste aanwezigheid in een gesprek. Het is een oefening in luisteren zonder oordeel en het gesprek aangaan met het onbekende. Op die manier kijkt ons onderzoek voorbij fysieke, administratieve, geografische en zichtbare grenzen naar de meer onzichtbare, gevoelsmatige en sociale grenzen. Het richt zich op het zichtbaar, bespreekbaar en begaanbaar maken van grenzen in de vorm van aannames en (voor)oordelen. De Ont-moeting sluit hiermee aan bij het beleidsvoornemen van Het Laagland om hun relatie met en relevantie voor de regio te versterken.
- Ten tweede ontwikkelde onze heterogene groep van makers-onderzoekers reflexieve kennis rond twee kwesties: Hoe artistiek onderzoek te doen naar grenzen? En hoe artistiek onderzoek te doen naar grenzen. Artistiek onderzoek ontwikkelde zich in dit project als een grillig beest. Als makers-onderzoekers leerden we de kunst van het aandacht besteden en volgen van dat wat – dat beest – wil. Zoals gebruikelijk in artistiek onderzoek, was er sprake van heel persoonlijke methodes. Er werd onderzocht door te maken en te interveniëren in situaties. Documentatiestijl en eindpunt ontwikkelden zich gaandeweg. Zo onderzochten we passende documentatiemethodes om productief ons werkproces te volgen en kritisch te analyseren. We tekenden tijdlijnen, schreven columns en brieven, lazen die aan elkaar voor en richtten een kleine documentatietentoonstelling in. Het onderzoek bracht ons op en voorbij eigen grenzen en maakte ons bewust van eigen vooroordelen over oude en nieuwe buren, die we in brieven aan elkaar met schaamrood op de kaken toegaven. We stuitten op moeilijke vragen over hoeveel wij op de lange termijn zelf bereid waren te investeren in onze nieuwe buren. We deden empathische gedachtenexperimenten: Wat nemen we mee wanneer wij zelf geconfronteerd zouden worden met de noodzaak te vluchten? Hoe is het om een participatieverklaring te ondertekenen, zoals inburgerende nieuwkomers in Nederland moeten doen? Hoe zou ik mijn eigen paspoort ontwerpen? En we maakten interventies: we gingen in gesprek met vele buren.
- Ten derde droeg het project bij aan de ontwikkeling en herijking van onze professionele identiteit en vaardigheden als betrokken maker-onderzoekers en aan onze positionering in onze respectievelijke werkvelden.
Buren & Bagage heeft impact op (artistieke) werk- en onderzoeksmethoden, op de verhoudingen tussen nieuwe en oude buren, op de professionele en persoonlijke ontwikkeling van deelnemers en op de grenzen die wij tegenkomen en slechten.
Wij zijn blij dat we onze uitkomst en tevens belangrijkste onderzoeksmethode, De Ont-moeting, kunnen presenteren. Wij gebruikten onze professionele vaardigheden als theatermakers om De Ont-moeting vorm te geven en te ontwikkelen. Waar het ons nu om gaat, is dat er wordt ont-moet. Niet alleen in het theater, maar ook (en juist) daarbuiten. Iedereen kan ont-moeten. We delen daartoe graag onze kennis en ervaringen. Neem contact met ons op via info@hetlaagland.nl voor meer informatie en om zelf kennis te nemen van De Ont-moeting.
Heeft u belangstelling in analyse en documentatie van het project, zie:
Onderzoeksteam: Kiki van Aubel, Inez Derksen, Joost Milde, Mayke Roels, Inge Römgens.
Artistiek onderzoeksdramaturgie: Ruth Benschop
Advisering en contextualisering: Christophe Aussems, Barbara Beckers, Ludo Costongs, Ties van de Werff, Bas Zuijderland.
Dit onderzoek is ondersteund door Zuyd Hogeschool & ITEM.
Buren & Bagage: artistic research across borders
Het Laagland and the Research Centre for Arts, Autonomy and the Public Sphere (Zuyd University of Applied Sciences) proudly present the rich harvest of an artistic research on and across borders. The project started from questions about the productivity and quality of borders: What do we do in our everyday lives on and with borders? How can such border practices be valuable? And what artistic, theatrical methods are suitable to research those border practices? In this two-year ITEM project, we collaboratively researched our own and other people’s local border practices. We used our knowledge, expertise and skills as theater artists as research methods. The project has resulted in various outcomes.
- Firstly, our heterogeneous group of theatre-makers-researchers developed a social intervention: De Ont-moeting. Based on theater principles, this is a method of conversation that starts from a conscious presence in an encounter. It is an exercise in listening without judgement and starting a conversation with the unknown. This way, our research looks beyond physical, geographical, administrative and visible borders at more elusive, sensory, social borders. It deals with making explicit – and thus visible and potentially crossable – social boundaries such as assumptions, preconceptions and stereotypes. As such De Ont-moeting responds to the Laagland’s policy aims of strengthening its relationship with and relevance for the region.
- Secondly, the group developed reflexive knowledge on two issues: How to do artistic research on borders? And how to do artistic research on borders? Artistic research in this project developed like a capricious beast. As ‘makers-researchers’ we learnt the arts of paying attention and of following what – the beast – requires. As is common in artistic research, personal methods were developed. Research included creation and intervention in social situations. Styles of documentation and the final goal of the project developed along the way. As makers-researchers we investigated suitable documentation methods to productively follow and critically analyze our working process. We drew timelines, wrote columns and personal letters, read those materials aloud to each other, and curated a small documentation exhibition. The research took us to our own preconceptions about old and new neighbors which we shamefacedly admitted in our letters to one another. It raised difficult questions about how much we ourselves would be willing to enduringly invest in our own new neighbors. We conducted empathic thought experiments: what would we take with us were we to be confronted with the necessity of flight? What would it be like to sign a participation declaration, as people integrating in The Netherlands are required to do? How would I design my own passport? And we did interventions: we entered conversations with a large number of neighbors.
- Thirdly, the project impacted the development and calibration of our professional identity and craftsmanship of the involved makers-researchers and our positioning in our respective fields.
Buren & Bagage impacted (artistic) practices and research methods, the relationships with old and new neighbors, the professional and personal development of participants, and the borders we encounter and cross.
We are happy to be able to share the outcome of our project and our most important research method, De Ont-moeting. Drawing from our professional skills as theater artist we created and developed De Ont-moeting. Now it is ready to be passed on. Our project demonstrated the value of ont-moeten,not only within theater, but definitely also outside of theater. Everybody can ont-moet.Hence, we like to share our knowledge and expertise about the method. Please contact us via info@hetlaagland.nl for further information and getting to know De Ont-moeting yourself.
If you are interested in the analyses and documentation of the project, see:
- Buren & Bagage [+ link to PDF]
- Fieldwork in an artistic research collaboration. Thinking with chocolate Easter Eggs. {+ link to PDF}
Research team: Kiki van Aubel, Inez Derksen, Joost Milde, Mayke Roels, Inge Römgens.
Artistic research dramaturgy: Ruth Benschop
Advice and contextualisation: Christophe Aussems, Barbara Beckers, Ludo Costongs, Ties van de Werff, Bas Zuijderland.
This research was supported by Zuyd University of Applied Sciences & ITEM.